21/10/07

EXSILIUM REGINAE

dixécheslle a ela
que a flor seguía viva
mentira
mentira
a flor xa morrera
no trono sen raíña

LOBOS

A nena non ten nada en especial: os medos nocturnos son normais nestas edades. Con estas verbas tranquilizadoras Marta e Román voltaron a casa con Silvia. Silvia ten cáseque catro anos e non durme polas noites. Marta e Román non saben xa que facer. Tentaron deixala durmir coa luz acesa e tentaron deixala durmir traendo a súa camiña na habitación dos pais. O primeiro resultou inútil, o segundo practicamente tamén: xa non choraba e berraba, pero o medo seguía sen lle deixar durmir. A peor solución de todas sería que a nena volte a durmir con vostedes; non ten sentido que deamos un paso atrás no eido de afacela a asumir que ten unha habitación propia. Compre recalcar este tipo de disciplinas. Tamén dixo eso o médico; o que non lles dixo foi cómo facela durmir, cómo sacarlle aquel pánico que a invadía cando se achegaba a noite.
¿Ves? Así metidiña na cama nada che vai pasar; e papá vai ficar aquí mesmiño, ¿vale? Non vou deixar que veñan os lobos. Desde hai tres días Silvia identifica o obxecto dos seus medos: hai lobos na súa habitación: todas as noites aparecen os lobos. Polo día pasa as horas entre os xoguetes que desparrama polo chan. Tan só un xoguete fica esquecido no fondo do caixón: unha moneca de trapo con dous botóns por ollos e un zurzido por sorriso. ¿Non xogas con Mariana? Ninguén lembraba de onde viñera tal nome para esa moneca de trapo. Tampouco cando chegara a casa. Non, con Mariana non. ¿E logo? Mariana é mala.
Cando o día ía rematando, mentres Román ou Marta recollían todo o arsenal de xoguetes para o baul, Silvia ía entón directa para Mariana. ¿Agora sí? ¿Non era mala Mariana? Sí. Mariana é mala, e non a quero, é moi mala. Pero ela pode cos lobos. ¿Pode cos lobos? Non se achegan a ela. Seguen alí, non marchan, oubean e amosan os dentes, pero non se achegan a ela.
Cada noite a cativa, con Mariana pendurando da súa maniña, insístelle aos pais para durmir con eles, tentaba retrasar o intre de ir ao seu cuarto, prégaballes que quedaran con ela. Esa tampouco é boa idea, a súa filla ten que enfrontar eses temores nocturnos ela mesma.
Así e todo, esta noite Marta ficará coa súa filla. Para tentar tranquilizala. Para convencela de que non hai lobos. Senta no chan, a carón da camiña, na posición do loto e tenta entretela cun conto, pero Silvia non escoita á súa nai; tan só treme de medo e aférrase a Mariana. Marta durmirase mesmo antes que a súa filla.
Esa noite Marta espertará e os medos de Silvia contaxiaránselle coma un andazo sen nome. O cuarto da nena a escuras, nin tan só un chisquiño de luz pero Marta pode sentir os olliños acesos de Silvia, que segue a tremer de medo, salaiando moi baixiño. E algo máis. Hai algo máis no cuarto. Non, se o final vas resultar ti máis medoñenta que a cativa. Dígoche que si, home, que alí había algo. Soñáchelo, Marta, non me amoles con teimas desas. Soño, ou pesadelo, ou tolemia. Pero Marta sabe que alí hai algo na escuridade. Algo malo. Algo alerta. Algo que oprime no seu peito, que pesa coma unha lousa enriba dela. Non se ve nada, mais está alí. E Silvia chora baixiño. E aquelo que se sinte e non se ve, que axexa nas tebras móvese. Mesmo podería xurar que acoruxaba, case abafando. Marta, polo amor de Deus, que xa es grandiña... non me veñas con contos de vellas. ¿Paréceche a ti que teño gañas de contar contos? ¿Téñote aspecto de andar con lerias? Un pesadelo, Martiña, foi un pesadelo. Non, Román, non; aínda non estou tan tola como para non saber se estou esperta ou soñando. Se che digo que alí había algo e que había algo, ¡hostia! ¿Algo? ¿Qué? Non sei, non sei.
Algo que se move, en derredor da camiña da nena, en derredor do cuarto. Marta tenta moverse pero algo segue a pesar enriba dela. Un pequeno esforzo e pode mover un brazo, apoiarse no chan e tentar erguerse. Entón sinte aquelo, o que sexa que se move no cuarto, xusto a carón dela. Ten pelo. Ou algo que Marta sinte coma o pelo dun animal no seu brazo espido. Un salaio morre nos seus beizos. Silvia chora baixiño. E entón Marta repara en que pode ver a Mariana. Ergueita na man de Silvia. ¿Pero se todo estaba a escuras cómo diaños podías ver a moneca? Non sei, pero era o único que se podía ver nas tebras do cuarto. Enrabichada, anoxada, unha faciana terrible. O sorriso cosido xa non semellaba un sorriso. Os dous botóns miraban fixo a aquelo que se movía. Mesmo diríase que o seguían coa mirada. Marta, ¿estaste a escoitar? ¿unha moneca de trapo que segue coa mirada algo nun cuarto a escuras? ¿Qué queres que che diga? Foi así, ri de min canto queiras; foi así. Sei o que vin.
Outra tentativa de erguerse. Outra vez aquelo que pasa ao seu carón, abafante, cheo de pelo, cheo de maldade. Marta apenas pode respirar do medo. Axeonllada, sen ser quen de dar un só paso, sen voz coa que berrar por Román, o seu corazón galopa tolo no seu peito. O rostro de Mariana semella o dun demo de trapo. Silvia escomenza un pranto moi quedo, moi quedo, sorbendo moquiños, saloucando entre bágoas. Ti non sabes o que sentín alí, ti non sabes o que vin alí. Tin non sentiches chorar a Silvia sen ser quen de achegarse a ela.
E, con todo, dalgún xeito o instinto materno sobrepoñeráse ao medo. Marta achégase cáseque dun brinco á camiña de Silvia. Entón todo acontece moi rápido. Marta tan só sabe que sairá correndo do cuarto con Silvia no seu colo. Pouco máis. Pero houbo máis. Aquelo que se movía no cuarto tamén reacciona fronte a Marta. E Mariana fronte a aquelo. Houbo un ouvido, ou un bufido, ou algo, e un chillido tamén. Marta nunca poderá asegurar se berrou ela ou Silvia. Ou Mariana. E un cheiro a bravío. E un topetazo contra dela. E Mariana acendida e terrible, cunha sorte de luz de seu. E algo que só verá Marta ao día seguinte tras sair da ducha: marcas de poutas, ou coitelas, ou sabe Deus qué, nas súas costas. Catro marcas paralelas a piques de facerlle sangue. Non está segura de sentir nada cando saiu correndo do cuarto. Non está segura de nada. Faríaste eso en calquer sitio, qué sei eu, caerías en algo ou rozarías con algo. ¡Veña Román! Non hai nada no cuarto da pequena no que facerse estas marcas. Pois ti me dirás logo. ¿Ou vas a dicirme que un lobo dos que fala Silvia rabuñoute? Mira Román, non vou discutir máis o que pasou esta noite. Só che volvo a dicir que non vamos a seguir aquí nin un día máis, ¿estamos? ¡Nin un só día máis!
Ao día seguinte será a mudanza. Por sorte segue baleiro o piso da praia dos pais de Silvia. Comezarán a procura dun novo piso, tras levar os datos do que deixan á inmobiliaria. Venderase ben, non vos preocupedes. É un bo piso, amplo, ben iluminado. ¿Cómo é que o deixades? Marta non se afai nel, non sei, manías de mulleres, xa sabes. En fin, tanto ten: en dous meses teredes un comprador. Perfecto, graciñas Manuel. De nada, home, chámovos en canto teña algo.
E alá quedará o piso. Nin Marta nin Román voltarán por alí. Todas as cousas viaxarán có camión de mudanzas á casa da praia. É máis pequena, así que Silvia durmirá no único cuarto cós seus pais. Acabarán os medos. Acabarán os choros para ir a durmir. Silvia medrará e esquecerá pronto aquel cuarto, aquel medo nas noites. Tamén esquecerá a Mariana. A moneca de trapo será o único que ficará no vello piso. Nunca saberán qué foi dela nos tres meses e pico que pasarán ata venderse o piso. Ninguén estará alí para contarlles da terrible guerra que seguirá, todas as noites, entre Mariana e os lobos. Nin tampouco de cómo rematará. Os compradores tan só saberán dunha vella moneca de trapo esquecida no cuarto do fondo, tirada no chan e raxada de arriba a abaixo: coma se lle pasasen a pouta dun can.

13/10/07

DE HEROES E TRAXEDIAS

Desde a porta do Holed Bucket, John botou unha ollada ao local, sombreiro en man e desabrochando o broche da capa, denantes de camiñar con paso calculadamente elegante cara á barra. Algún recíproco saúdo aquí e acolá. O sombreiro é pousado na barra xunto coa capa. John bota atrás os seus cabelos nun xesto de estudiada coquetería. Pide un bourbon, e sírvenllo nunha cunquiña de louza, como a el lle gusta. Outra ollada ao local mentres atusa os bigotes: é sábado, media tarde, e a cousa anímase pouco a pouco.
Nunha das últimas mesas un home de branca e longa barba pónse en pé e acena có brazo. John veo e camiña onda el, entre borracheiras de soldados, partidas de póker e acedas discusións políticas. Máis saúdos recíprocos aquí e acolá.
Chegas un chisquiño tarde, John, mais alédome de que poideras vir. O home da barba branca achega ao mesmo tempo unha cadeira para John. Por nada do mundo perdería unha das súas tertulias, Señor Forrester. Con coidadas maneiras todos son presentados: case que todos son habituais, sábado tras sábado, pero hai algún neófito. Sete homes compartindo mesa e dispostos a demostrar, con inxenio e prestancia, que forman parte da crema da sociedade de Washington, Distrito de Columbia.
Hoxe chegaron aínda máis soldados: todos os pubs da cidade están ateigados cós nosos rapaces, bebendo, procurando troula e tentando deixar atrás a guerra. As palabras de Dwight Gallagher acompáñaas sinalando có seu cigarro a unha boa chea de rapaces de uniforme en crecente balbordo. Todos asinten e erguen as súas copas pola recente victoria dos rapaces. John mira descreidamente onde os soldados mentres da un groliño no seu bourbon en cunquiña de louza. Martin Forrester, congresista republicano e rubicundo planeta ao redor de quen orbita esta tertulia, pregunta a John polos seus vindeiros proxectos. ¿Cando poderemos disfrutar de novo contigo no Teatro Ford? John agradece cortesmente o interese do Señor Forrester, mais polo momento non hai proxectos á vista. Foi o ano pasado por estas datas cando vostede fixo aquel memorable Benedick de Much Ado About Nothing. Terry Fischer, xornalista e notable vividor, copa de viño tinto en man, da detalles desa gran actuación de John. Os que estiveron alí asinten as súas gabanzas. John agradece, cun tímido sorriso, as laudatorias verbas.
Ao fío desa obra de Shakespeare xurde un tema de conversación: a natureza do amor, e a relación deste coa traxedia. Sucédense os tópicos vestidos de pretendidas orixinalidades, as citas dos clásicos. Fischer baixa dun grolo a súa copa de viño tras declamar con histriónica paixón versos de Poe. Aplausos.
John pousa lenta e delicadamente a súa cunquiña de bourbon. Vaia tamén o meu aplauso para o noso bardo de Baltimore. Pola miña parte, meus ben queridos amigos, gustáriame chamar a súa atención sobre unha cuestión: o amor, do que todos vostedes falaron atinadamente, e citando sabias e afinadas sentencias, tan só atopa o seu sentido último na traxedia. O carozo do amor é traxedia, e na traxedia móstrase tal e como é. John é o máis novo da xuntanza, mais fala co aplomo do que se sabe facer escoitar. Voz pausada, xestos teatrais e elegantes no intre exacto, ollos de neno pícaro. Eu diría máis: o sentido esencial do home latexa na traxedia, no drama, nas sombras da vida; non na felicidade, non na ledicia. Non: é na traxedia, nese intre no que unha vida tambaléase entre o inferno ou a gloria, onde un home atopa o verdadeiro significado da mesma. Porque é entón e só entón, meus amigos, no que un home pode chimpar desde a lama deste mundo na ara dos heroes. Deixenme tan só darlles un exemplo sacado da mitoloxía da historia. Se hai unha obra do divino Shakespeare que un servidor admire sobre as demáis, esa é Xulio César; e un personaxe máis que ningún outro: Bruto. Algúns lembrarán a interpretación que meu irmán fixo o ano pasado no Teatro Ford de tal personaxe. ¿Quen podería esquecer tal, John? Tanto vostede coma Marco Antonio, como Edwin coma Brutus, e tamén o seu irmán máis novo, Junius, coma Casio, estiveron os tres sinxelamente xeniais. Pasará tempo sen que poidamos ver unha versión do Xulio César como aquela. John agradece as verbas do congresista Forrester e segue a falar co seu verbo engaiolador. Bruto resulta un icono admirable para a idea que lles propoñía.
Os tertulianos intercambian xestos de asentimento mentres escoitan, silandeiros e engaiolados, o discurso de John. Foi entón cando aquel rapaz achegouse á mesa da tertulia do congresista Forrester. Ten escasamente vinte anos, flaquiño e cun gabán enorme que malamente cubre os farrapos que leva por camisa. Sosténse na muleta que sustitúe a perna esquerda perdida, mentres a man dereita agarra unha vella gorra de pano. Avanza paseniñamente e mirando ao chan. Faciana imberbe de neno, un parche cúbrelle o ollo perdido. Chega xusto cando John remata o seu pequeno parlamento sobre traxedias, heroes e sentidos últimos da vida.
¿Podemos facer algo por ti, fillo? Forrester faille un xesto para que se achegue máis. O rapaz da un pasiño máis axudándose da muleta. Non quixera molestarlles, señores. Tan só querería, de ser posible, abusar da súa xenerosidade para con este soldado: calquera axuda será benvida con toda a miña humilde gratitude. Todos os cabaleiros sacan algunhas moedas para o rapaz. ¿Onde fuches ferido, fillo? En Richmond, señor, hai dúas semanas. Estiven convalecente ata antonte. ¿Richmond, eh? Seica foi unha batalla dura ata que obrigástedes a Lee á retirada. Eu non chegei a ver tal, señor. A miña compañía avanzaba na vanguardia, e tivemos unha escaramuza con tropas nas aforas da cidade ao chegar.
Gallagher da unha longa calada ao seu cigarro. Cóntanos como foi esa escaramuza, rapaz. ¿Chegáchedes a loitar corpo a corpo cos sudistas? Chegamos, señor, abofé que si. Recibíronnos con fogo cruzado desde dúas posicións; aí perdín o meu ollo. Con todo seguimos a avanzar e caemos sobre eles. Foi un inferno, señor, se me permite a expresión. John érguese da súa cadeira e achégase ao rapaz. Ponlle unha man no ombreiro e sorrí. Velaquí temos, señores, un admirable exemplo daquelo que lles dicía hai un chisquiño: un home, un xoven home, que atopa o seu sentido de heroe nunha traxedia. Velaquí temos un Bruto feito carne nos nosos tempos. O rapaz amaga un pequeno sorriso mentres se lle colorean as meixelas. Agradézolle de corazón o cumprido, señor, mais eu non me teño por heroe, nin levei medalla algunha nin... Non, rapaz, eu non falo de medallas nin emblemas. Falo de elevarse por riba da terrible proba na que a vida te puxo, e triunfar. ¿Pensa vostede que o noso xove amigo triunfou realmente? Sen dúbida, amigo Fischer. Que o seu desgraciado aspecto non lle trabuque a vostede. Este rapaz enfrentouse coa traxedia e dela saíu feito un home, no sentido máis exacto da verba. ¿Non si?, engadiu sorrindo cara ao xove soldado. Non lle sabería dicir, señor. Non lembro moi ben o que aconteceu despois de ser ferido na cara. Sangraba polo ollo e seguía a correr có resto dos compañeiros. Atacamos aos sudistas coas baionetas. Algúns deles fuxiron, outros fixéronnos fronte. Un deles tirou comigo cun golpe de culata na miña cabeza e, xa no chan, cravoume a súa baioneta no meu muslo xusto aquí. O rapaz sinalou o borde da perna perdida. Non sei nin cómo apuntei o meu rifle cara a el. Lembro o seu rostro cada noite, señores, cada noite. Choraba de rabia. Dubidei un segundo. A dor na miña perna e no meu ollo furábame ata a alma. Disparei. Rebenteille o rostro. Xa non sei máis ata espertar no tren hospital camiño de Washington.
Os membros da tertulia do congresista Forrester escoitaban en silencio. John petou coa súa man no ombreiro do rapaz. Un xesto que tenta amosar viril camaradería. Rapaz, estes cabaleiros que comparten comigo mesa saben que as miñas preferencias nesta guerra estaban có sur; con todo, admírome do teu valor. Poideches dubidar un intre de máis e aquel soldado teríate matado. Pero disparaches. Erguícheste por riba da traxedia para te converter en heroe, nun superhome, como diría un autor alemán que fai as delicias do Señor Fischer. Mais dime, ¿qué se sinte ao matar a un home?
O rapaz ergueu o rostro e mirou nos ollos de John. Non lle sabería dicir, señor. Estiven case dous anos de servicio e xa esquecín o que sentín a primeira vez. O que non sei se serei quén de esquecer é o rostro deste soldado: era novo coma min, choraba, tiña uns rizos loiros coma os dun amigo da miña nenez. Non sentín outras mortes coma esta, señor, se é que comprende o que tento dicirlle. Entendo, rapaz, abofé que entendo. No teu caso a traxedia que te investiu de heroe foi tamén a traxedia dese soldado morto. Eras ti ou el, e fuches ti. Todos aquí brindamos por eso: porque fuches ti.
E todos ergueron os seus licores polo rapaz. John puxo a capa e axustou o broche. E agora, meus queridos amigos, déixolles para ir ao teatro. ¿Da traxedia real á traxedia representada, John? Non, Señor Gallagher, hoxe temos comedia musical no Ford: "O Meu Curmán Americano". Con todo, xa saben que levo sempre comigo esto por se a traxedia chega a asomar á miña porta. John saca un pequeno Derringer do peto do traxe. Pode que sexa un arma pequena de máis para se enfrontar coa traxedia, John; non semella a arma dun heroe. Sorrisos. John garda o Derringer. Non haberá apuro, Fischer: cunha arma aínda máis humilde David tirou por terra a Goliath.
John vólvese cara ao rapaz, que segue alí en pé a carón da mesa. Pon unha prateada moeda de dólar na súa man. Que a vida coide de ti por moito tempo, fillo: agora que atopaches o verdadeiro sentido dela e tornaches en heroe, que a vida traia copas cheas de ambrosía para ti. ¿Cómo te chamas? Fowley, señor, William Fowley para lle servir. Encantado de coñecerte, William Fowley.
John extende a súa man e estreita a do rapaz. Algún día agardo ter a oportunidade que ti tiveches de me converter en heroe; ata entón son apenas un actor que da vida a outras vidas que non son a miña. Quizais mañá chegue ese día... quizais esta mesma noite. ¡Quén o sabe! Grazas pola súa xenerosidade e as súas amables verbas, ¿Señor...? Booth, John Wilkes Booth. E púxose o sombreiro coa elegancia natural coa que só el sabía acompañar cada xesto, e marchou do Holed Buckett cara o Teatro Ford.

11/10/07

CELEBRACIÓN

Hai un chisquiño que atropelaron ao gato. O pobriño ficou esmagado na estrada. "Viva a velocidade", dixeron os ratos.

7/10/07

ENTERRADO NAS SOMBRAS, DUBIDANDO DA LUZ

Esto podería ser un conto. Podería escribirse un bo relato a partires desta historia. Mesmo unha novela. Mais agora será apenas un argumento, unha historia espida de máis artificios que servirá apenas para ser contada máis ou menos como a min me foi contada.
A primeira vez que escoitei esta historia era un cativo de uns seis ou sete anos. Sentaba a carón do me abó mentres el liaba tabaco negro. O can tiña conta das vacas. Meu abó falaba e falaba. Contoume todo tipo de historias; aquela foi a primeira vez que me contou esta. Só lla escoitei unha vez máis. Era unha historia de cando loitou na guerra civil, na fronte de Aragón. Meu abó loitou na batalla do Ebro, de onde voltaría cunha ferida no pé: unha bala que entrou e saiu dun lado a outro. Amosoume esa ferida varias veces. Naquela fronte, naquela guerra tamén loitou o abó dun dos meus mellores amigos. Podieron terse matado un a outro; non foi así e agora nós vivimos outros tempos. Esta historia non ten que ver có abó do meu amigo. Esta historia non ten que ver coa ferida no pé do meu abó.
Avanzando cara a Teruel tomaron unha pequena vila de onde se retiraran os milicianos. A vella igrexa fora feita cinzas, prendéranlle lume. Meu abó e outros soldados traballaron nas ruinas, tentando salvar as catro cousas que o lume deixara a medio arder. Rematando de mover pedras atoparon unha portela de madeira no chan, taponada cunha meda de pedras. Non eran pedras caídas no incendio, eran pedras postas a propósito para pechar a conciencia a porta. Abrírona e baixaron as escaleiras cun farol de gas. Abaixo había un home cáseque espido, noxento de cinza e pó, barbas longas, famento e medio cego ao sair na luz do día.
Non lembro canto tempo dixera o meu abó que levaba naquel burato. Semanas, longas semanas. A xente da vila dixera que cando prenderan lume á igrexa supuxeran que mataran ao cura. Non fora así: deixárano naquel burato, sen comida, sen auga. Bebera dun pequeno rego que se filtraba polas paredes desde o pozo da casa rectoral. Non comera nada nese tempo.
O capellán que ía coas tropas encargouse de asealo e darlle de comer. Ao día seguinte foi domingo e o cura rescatado cocelebraría a misa de campaña xunto có capellán castrense.
Montouse un pequeno altar de campaña a carón da torre que sobrevivira da igrexa en ruinas. Todos os soldados estaban presentes e tamén a xente da vila. Chegou o sermón, e o capellán deixoulle o turno ao cura rescatado. E chegou a sorpresa. Todos agardaban unha arenga para seguir a liberación de España do terror comunista, contra os roxos que foran quen de atentar contra un ministro de Deus. Non houbo tal. Meu abó contoume dun home que falou en voz queda e tremente. Agardades de min que vos fale de Deus e non son quen de tal nestes intres. Nerviosismo entre os oficiais, mirada estrañada do capellán. Non sei nin cantos días levo enterrado nese burato, sen luz, sen comida, bebendo a auga que lambía nas pedras... tentei procurar por Deus, chamei por El... mentiríavos se vos dixera que sentín a súa resposta. Non vos podo asegurar se hai ou non hai un Deus por riba de nós. Pasar polo que pasei faime dubidar do sentido deste mundo. Berrei coma Xesús na cruz e, coma el, sentinme abandoado polo Pai. Non son merecente de estar con vós nunha eucaristía.
Aínda lembro ao meu abó cando me contaba esta historia. Moi serio e interrumpíndoa para berrar instruccións ao can para termar das vacas. Os oficiais e o capellán dérono por tolo: un pobre home que pasara por unha situación límite. E sen dúbida que pasou por tal, pero o meu abó sempre lembraba a historia deste cura coma un antídoto contra as certidumes e seguridades excesivas. Naqueles tempos, naquelas condicións: un cura que rescatado polos salvadores da esencia católica da patria amosa en público as súas dúbidas de fe.
Lembrei a historia estes días lendo fragmentos do libro "Mother Teresa: Come Be My Light", con cartas de Teresa de Calcuta, recopiladas polo Reverendo Brian Kolodiejchuk. A escuridade, a falta de resposta de Deus, Xesús ausente, a desesperación de estar perdendo o contacto coa divinidade que lle dera luz e forzas para a súa laboura, unha heroina que xa non sabe ben se ten algún sentido final aquelo polo que loita "Dígame Padre, ¿por qué hai tanta dor e tanta escuridade na miña alma?".

6/10/07

VIAXE AO FUTURO

Un home volta ao futuro para reconstruir a civilización. Deixa tras de si, canda nos, unha flor que trouxo desde acolá. Leva canda si tres libros para cumprires tal mision. Tres libros.
Borges gustaba de lembrar estas dúas imaxes da historia de Wells. Tamén Ali. Ali chámase por nome completo Alasdair Scott; vive en Inverness, bebe cervexa ale, lee con devoción a Borges e a Bret Harte, xoga regular ao xadrez e obséquianos a algúns privilexiados coa sua amizade. A última vez que estivemos xuntos, baixando cervexa tras cervexa no pub The Phoenix, mentres tentaba salvar un erro na súa apertura italiana, Ali preguntoume pola historia de H.G. Wells. ¿Qué libros terías levado ti? Non o sei. Pode que me preocupase máis de qué flor traer desde o futuro.
Varias cervexas máis adiante, tras perder un par de veces no xadrez, Ali confesoume que tivera un soño desasosegante había tres noites: él viaxaba desde un pasado a un futuro, deixando atrás unha flor e levando consigo tres libros, e salvaba a civilización nese futuro. ¿E gañabas o amor da rapaza? Non lembro unha rapaza no meu soño. Pois o home de Wells voltaba por ela, non por salvar a humanidade. Eu non sei por qué voltaba: collía os tres libros e marchaba. Non semella desasosegante o tal soño. Pois érao. Ti non viches aquel futuro, nin sentiches a responsabilidade de escoller os tres libros.
Pedín outra pinta de McEwan's e Ali un vaso de Talisker. Supoño que me contarás qué tres libros levaches ao futuro. ¿Cales levarías ti? ¿Eu? Non sei, Ali, tres calquera. Pode que ningún. ¿Cales levaches ti? A Iliada, O Poema de Gilgamesh e un manual de esperanto. ¿Esperanto? Non sabía que falases esperanto. Non o falo, non teño tal libro: era un soño.
Con tal bagaxe bibliográfico o noso ben querido Ali erguía unha nova civilización miles e miles de anos máis aló da nosa. Non esperaba o do esperanto. Pregúntome cómo soarán os versos da Iliada en esperanto; hai tempo, xa demasiado tempo, unha rapaza leume un anaquiño da Iliada en grego. Foi nun cuartiño dunha pensión en Marsella. Gustárame o son das verbas. Pregúntome como soará en esperanto.
A historia non remata aí. Houbo máis: unha botella cunha carta nunha praia. Deso tamén tiven eu un soño. Non, non, non: o da botella xa non foi soño. Atopeina ao día seguinte, en Seilibost. De cando en cando Ali collía a bici e saía cara ás Hébridas: a percorrer millas, a esquecer algo, a lembrar a vivir. Seilibost é un lugar axeitado para eso, e para moitas cousas máis. ¿Atopaches unha mensaxe embotellada en Seilibost? Atopei. ¿E dicía...?
Ali deu un grolo ao seu Talisker e rebuscou nos petos da cazadora. Sacou un papeliño gastado e medio amarelo, no que as dobreces non foron quen de domar a tendencia a enrolarse. Púxomo nas mans e abrino. "Dankon pro savanta ni". Manuscrito, con letriñas xeitosas e de caligrafía adornada.
¿En qué está escrito? ¿Checo ou algo así? Non. Eu tampouco souben recoñecer o idioma de principio, pero Marion axudoume. Marion é unha rapaza de Glasgow que, de cando en cando, achégase por Inverness para tentar convencer a Ali de que é a muller da súa vida. Ali aínda non está convencido. Eu daría un brazo por que o tentase comigo. ¿E qué lingua é? Esperanto.
Claro. Esperanto. ¿Qué outro idioma podía ser se non? E Marion non só identificou o idioma; tamén llo traduxo a Ali. "Grazas por nos salvar".
De cando en cando fago unha escapada a Inverness. Por Ali e por fuxir de todo, ás máis das veces cara a Ullapool ou ás Orcadas. Non volvín a coincidir con Ali desde aquela noite. Non contestou aos dous ou tres emails que le enviei, e atopalo no móbil sempre foi misión imposible. Marion dí que agora tornou máis acedo e solitario. Nunca foi un terrón de azucre, Marion. Agora é peor que antes, podes crerme. ¿Virás ti por Inverness esa fin de semana? Non, pode que fique por aquí, teño chollo que rematar; se ves a Ali, dille que lle estraño. Direillo. E de paso pode que lle diga o ciumento que me fai sentir.
Non estaba Ali e Marion, efectivamente, tampouco. Os colegas do Phoenix dixeron que voltara a traballar un tempo en Aberdeen, pero ningués o sabía con certeza. Ninguén soubo darme noticias concretas do meu bó amigo Alasdair Scott. Ninguén sabía nada de cartas en botellas desde o futuro que chegaran ás costas das Hébridas. E ninguén falou tampouco de futuros en esperanto.
Somos moitos os que botamos de menos a Ali, e Marion non é das que menos. Nin tan sequera quedounos algunha flor dese futuro onde fuxiu.

4/10/07

TRAIZÓN

So daily I renew my idle duty
I touch her here and there -- I know my place
I kiss her open mouth and I praise her beauty
And people call me traitor to my face
(LEONARD COHEN)

todos os días
todas as noites
pregúntasme se te quero
e míntoche
para que o universo non trema
para que o mundo non remate
para que non chores
e todos os días
e todas as noites
pregúntome se non saberás
a clase de traidor que son