13/10/07

DE HEROES E TRAXEDIAS

Desde a porta do Holed Bucket, John botou unha ollada ao local, sombreiro en man e desabrochando o broche da capa, denantes de camiñar con paso calculadamente elegante cara á barra. Algún recíproco saúdo aquí e acolá. O sombreiro é pousado na barra xunto coa capa. John bota atrás os seus cabelos nun xesto de estudiada coquetería. Pide un bourbon, e sírvenllo nunha cunquiña de louza, como a el lle gusta. Outra ollada ao local mentres atusa os bigotes: é sábado, media tarde, e a cousa anímase pouco a pouco.
Nunha das últimas mesas un home de branca e longa barba pónse en pé e acena có brazo. John veo e camiña onda el, entre borracheiras de soldados, partidas de póker e acedas discusións políticas. Máis saúdos recíprocos aquí e acolá.
Chegas un chisquiño tarde, John, mais alédome de que poideras vir. O home da barba branca achega ao mesmo tempo unha cadeira para John. Por nada do mundo perdería unha das súas tertulias, Señor Forrester. Con coidadas maneiras todos son presentados: case que todos son habituais, sábado tras sábado, pero hai algún neófito. Sete homes compartindo mesa e dispostos a demostrar, con inxenio e prestancia, que forman parte da crema da sociedade de Washington, Distrito de Columbia.
Hoxe chegaron aínda máis soldados: todos os pubs da cidade están ateigados cós nosos rapaces, bebendo, procurando troula e tentando deixar atrás a guerra. As palabras de Dwight Gallagher acompáñaas sinalando có seu cigarro a unha boa chea de rapaces de uniforme en crecente balbordo. Todos asinten e erguen as súas copas pola recente victoria dos rapaces. John mira descreidamente onde os soldados mentres da un groliño no seu bourbon en cunquiña de louza. Martin Forrester, congresista republicano e rubicundo planeta ao redor de quen orbita esta tertulia, pregunta a John polos seus vindeiros proxectos. ¿Cando poderemos disfrutar de novo contigo no Teatro Ford? John agradece cortesmente o interese do Señor Forrester, mais polo momento non hai proxectos á vista. Foi o ano pasado por estas datas cando vostede fixo aquel memorable Benedick de Much Ado About Nothing. Terry Fischer, xornalista e notable vividor, copa de viño tinto en man, da detalles desa gran actuación de John. Os que estiveron alí asinten as súas gabanzas. John agradece, cun tímido sorriso, as laudatorias verbas.
Ao fío desa obra de Shakespeare xurde un tema de conversación: a natureza do amor, e a relación deste coa traxedia. Sucédense os tópicos vestidos de pretendidas orixinalidades, as citas dos clásicos. Fischer baixa dun grolo a súa copa de viño tras declamar con histriónica paixón versos de Poe. Aplausos.
John pousa lenta e delicadamente a súa cunquiña de bourbon. Vaia tamén o meu aplauso para o noso bardo de Baltimore. Pola miña parte, meus ben queridos amigos, gustáriame chamar a súa atención sobre unha cuestión: o amor, do que todos vostedes falaron atinadamente, e citando sabias e afinadas sentencias, tan só atopa o seu sentido último na traxedia. O carozo do amor é traxedia, e na traxedia móstrase tal e como é. John é o máis novo da xuntanza, mais fala co aplomo do que se sabe facer escoitar. Voz pausada, xestos teatrais e elegantes no intre exacto, ollos de neno pícaro. Eu diría máis: o sentido esencial do home latexa na traxedia, no drama, nas sombras da vida; non na felicidade, non na ledicia. Non: é na traxedia, nese intre no que unha vida tambaléase entre o inferno ou a gloria, onde un home atopa o verdadeiro significado da mesma. Porque é entón e só entón, meus amigos, no que un home pode chimpar desde a lama deste mundo na ara dos heroes. Deixenme tan só darlles un exemplo sacado da mitoloxía da historia. Se hai unha obra do divino Shakespeare que un servidor admire sobre as demáis, esa é Xulio César; e un personaxe máis que ningún outro: Bruto. Algúns lembrarán a interpretación que meu irmán fixo o ano pasado no Teatro Ford de tal personaxe. ¿Quen podería esquecer tal, John? Tanto vostede coma Marco Antonio, como Edwin coma Brutus, e tamén o seu irmán máis novo, Junius, coma Casio, estiveron os tres sinxelamente xeniais. Pasará tempo sen que poidamos ver unha versión do Xulio César como aquela. John agradece as verbas do congresista Forrester e segue a falar co seu verbo engaiolador. Bruto resulta un icono admirable para a idea que lles propoñía.
Os tertulianos intercambian xestos de asentimento mentres escoitan, silandeiros e engaiolados, o discurso de John. Foi entón cando aquel rapaz achegouse á mesa da tertulia do congresista Forrester. Ten escasamente vinte anos, flaquiño e cun gabán enorme que malamente cubre os farrapos que leva por camisa. Sosténse na muleta que sustitúe a perna esquerda perdida, mentres a man dereita agarra unha vella gorra de pano. Avanza paseniñamente e mirando ao chan. Faciana imberbe de neno, un parche cúbrelle o ollo perdido. Chega xusto cando John remata o seu pequeno parlamento sobre traxedias, heroes e sentidos últimos da vida.
¿Podemos facer algo por ti, fillo? Forrester faille un xesto para que se achegue máis. O rapaz da un pasiño máis axudándose da muleta. Non quixera molestarlles, señores. Tan só querería, de ser posible, abusar da súa xenerosidade para con este soldado: calquera axuda será benvida con toda a miña humilde gratitude. Todos os cabaleiros sacan algunhas moedas para o rapaz. ¿Onde fuches ferido, fillo? En Richmond, señor, hai dúas semanas. Estiven convalecente ata antonte. ¿Richmond, eh? Seica foi unha batalla dura ata que obrigástedes a Lee á retirada. Eu non chegei a ver tal, señor. A miña compañía avanzaba na vanguardia, e tivemos unha escaramuza con tropas nas aforas da cidade ao chegar.
Gallagher da unha longa calada ao seu cigarro. Cóntanos como foi esa escaramuza, rapaz. ¿Chegáchedes a loitar corpo a corpo cos sudistas? Chegamos, señor, abofé que si. Recibíronnos con fogo cruzado desde dúas posicións; aí perdín o meu ollo. Con todo seguimos a avanzar e caemos sobre eles. Foi un inferno, señor, se me permite a expresión. John érguese da súa cadeira e achégase ao rapaz. Ponlle unha man no ombreiro e sorrí. Velaquí temos, señores, un admirable exemplo daquelo que lles dicía hai un chisquiño: un home, un xoven home, que atopa o seu sentido de heroe nunha traxedia. Velaquí temos un Bruto feito carne nos nosos tempos. O rapaz amaga un pequeno sorriso mentres se lle colorean as meixelas. Agradézolle de corazón o cumprido, señor, mais eu non me teño por heroe, nin levei medalla algunha nin... Non, rapaz, eu non falo de medallas nin emblemas. Falo de elevarse por riba da terrible proba na que a vida te puxo, e triunfar. ¿Pensa vostede que o noso xove amigo triunfou realmente? Sen dúbida, amigo Fischer. Que o seu desgraciado aspecto non lle trabuque a vostede. Este rapaz enfrentouse coa traxedia e dela saíu feito un home, no sentido máis exacto da verba. ¿Non si?, engadiu sorrindo cara ao xove soldado. Non lle sabería dicir, señor. Non lembro moi ben o que aconteceu despois de ser ferido na cara. Sangraba polo ollo e seguía a correr có resto dos compañeiros. Atacamos aos sudistas coas baionetas. Algúns deles fuxiron, outros fixéronnos fronte. Un deles tirou comigo cun golpe de culata na miña cabeza e, xa no chan, cravoume a súa baioneta no meu muslo xusto aquí. O rapaz sinalou o borde da perna perdida. Non sei nin cómo apuntei o meu rifle cara a el. Lembro o seu rostro cada noite, señores, cada noite. Choraba de rabia. Dubidei un segundo. A dor na miña perna e no meu ollo furábame ata a alma. Disparei. Rebenteille o rostro. Xa non sei máis ata espertar no tren hospital camiño de Washington.
Os membros da tertulia do congresista Forrester escoitaban en silencio. John petou coa súa man no ombreiro do rapaz. Un xesto que tenta amosar viril camaradería. Rapaz, estes cabaleiros que comparten comigo mesa saben que as miñas preferencias nesta guerra estaban có sur; con todo, admírome do teu valor. Poideches dubidar un intre de máis e aquel soldado teríate matado. Pero disparaches. Erguícheste por riba da traxedia para te converter en heroe, nun superhome, como diría un autor alemán que fai as delicias do Señor Fischer. Mais dime, ¿qué se sinte ao matar a un home?
O rapaz ergueu o rostro e mirou nos ollos de John. Non lle sabería dicir, señor. Estiven case dous anos de servicio e xa esquecín o que sentín a primeira vez. O que non sei se serei quén de esquecer é o rostro deste soldado: era novo coma min, choraba, tiña uns rizos loiros coma os dun amigo da miña nenez. Non sentín outras mortes coma esta, señor, se é que comprende o que tento dicirlle. Entendo, rapaz, abofé que entendo. No teu caso a traxedia que te investiu de heroe foi tamén a traxedia dese soldado morto. Eras ti ou el, e fuches ti. Todos aquí brindamos por eso: porque fuches ti.
E todos ergueron os seus licores polo rapaz. John puxo a capa e axustou o broche. E agora, meus queridos amigos, déixolles para ir ao teatro. ¿Da traxedia real á traxedia representada, John? Non, Señor Gallagher, hoxe temos comedia musical no Ford: "O Meu Curmán Americano". Con todo, xa saben que levo sempre comigo esto por se a traxedia chega a asomar á miña porta. John saca un pequeno Derringer do peto do traxe. Pode que sexa un arma pequena de máis para se enfrontar coa traxedia, John; non semella a arma dun heroe. Sorrisos. John garda o Derringer. Non haberá apuro, Fischer: cunha arma aínda máis humilde David tirou por terra a Goliath.
John vólvese cara ao rapaz, que segue alí en pé a carón da mesa. Pon unha prateada moeda de dólar na súa man. Que a vida coide de ti por moito tempo, fillo: agora que atopaches o verdadeiro sentido dela e tornaches en heroe, que a vida traia copas cheas de ambrosía para ti. ¿Cómo te chamas? Fowley, señor, William Fowley para lle servir. Encantado de coñecerte, William Fowley.
John extende a súa man e estreita a do rapaz. Algún día agardo ter a oportunidade que ti tiveches de me converter en heroe; ata entón son apenas un actor que da vida a outras vidas que non son a miña. Quizais mañá chegue ese día... quizais esta mesma noite. ¡Quén o sabe! Grazas pola súa xenerosidade e as súas amables verbas, ¿Señor...? Booth, John Wilkes Booth. E púxose o sombreiro coa elegancia natural coa que só el sabía acompañar cada xesto, e marchou do Holed Buckett cara o Teatro Ford.